WIBOR - wskaźnik referencyjny, który wszyscy mamy wymieniony w umowach kredytowych w walucie polskiej. Przyzwyczailiśmy się do tego pojęcia nie zastanawiając się co to tak naprawdę jest...WIBOR to skrót od angielskiego sformułowania: Warsaw Interbank Offered Rate. Mówiąc najprościej, to wysokość oprocentowania, na jaką banki udzielają sobie wzajemnie pożyczek.
WIBOR jest ustalany codziennie i administrowany przez GPW Benchmark, spółkę zależną Giełdy Papierów Wartościowych: https://gpwbenchmark.pl/. Tak! o racie naszych kredytów decyduje wskaźnik zarządzany przez prywatną firmę. Kontrolowaną przez KNF..., ale jednak...
WIRON to nowy wskaźnik referencyjny opracowany przez tę samą firmę. Odpowiada on najnowszej tendencji międzynarodowej, bowiem od pewnego czasu na rynkach światowych uznaje się, że w związku z faktem, że największa liczna operacji międzybankowych oparta jest o depozyty jednodniowe to wskaźniki statystyczne oparte właśnie na tych transakcjach są lepszym narzędziem. Dlatego GPW Benchmark i KNF planują od stycznia 2023r. stopniowe zastąpienie WIBOR-u WIRON-em.
Analizując mapę drogową tzw. NGR (Narodowej Grupy Roboczej ds. wskaźników referencyjnych) dowiadujemy się, że na koniec tj. w 2025 r. wszystkie umowy, których to dotyczy będą oparte na wskaźniku WIRON, a Minister Finansów wyda rozporządzenie w którym określi zasady konwersji istniejących umów i instrumentów. Co istotne zakłada się istnienie klauzul korygujących i spreadów korygujących - tak na wypadek gdyby WIRON okazał się korzystniejszy...Na marginesie na obecną chwilę widać, że WIRON jest korzystniejszy niż WIBOR (piszę o stanie obecnym, nie wiadomo co będzie w 2025r.).
Skąd nagle ta cała afera z WIBOR-em? Nie chodzi wcale o słynne Postanowienie o zabezpieczeniu eliminujące WIBOR z umowy. To wszystko wywołało BMR czyli Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r.w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014. Rozporządzenie BMR nakłada na banki obowiązek posiadania planu awaryjnego, na wypadek gdyby wskaźnik referencyjny został zmieniony albo zaprzestano by dalszego ich opracowywania.
Dodatkowo BMR określiło cechy wskaźnika stosowanego przez instytucje finansowe. Ma on być dokładny, solidny, rzetelny i oparty na danych transakcyjnych. Jakkolwiek KNF i specjaliści rozpisujący się w czasopismach branżowych twierdzą, że stosowane w Polsce wskaźniki WIBOR i WIBID są zgodne z wytycznymi BMR to jednak powszechnie wiadomo, że nie nadążają one za zmianami w rzeczywistości i kreują dla kredytobiorców przyszłe wartości (np. WIBOR 3M) co powoduje zwiększenie rat w stopniu nieodpowiadającym faktycznej sytuacji na rynku.
Obecnie kredytobiorcy zalewani są prośbami Banków o podpisywanie aneksów do umów kredytowych wprowadzających do umów tzw. klauzule awaryjne na wypadek zaprzestania publikacji WIBOR-u. Pojawiły się głosy, że konsument musi zgodzić się na taką zmianę umowy, albowiem wycofanie wskaźnika referencyjnego spowoduje po stronie Banku niemożliwość wykonania umowy i w efekcie jej wypowiedzenie. Oczywiście należy przeanalizować konkretną umowę, ale ja w swojej umowie nie znalazłam wśród przesłanek wypowiedzenia likwidacji wskaźnika. Nie znajduję również powodu dla którego Bank nie mógłby wykonywać umowy po zniknięciu WIBOR - u. W przypadku kredytów już udzielonych Bank spełnił swoje główne świadczenie: udostępnił środki. Częściowa niemożliwość świadczenia powstanie więc po stronie kredytobiorcy, który poza marżą banku nie będzie mógł - nie ze swojej winy - uwzględniać w zapłacie rat nieistniejącego wskaźnika.
Przy częściowej niemożliwości świadczenia należy spełnić świadczenie w możliwej części, w pozostałym zakresie zobowiązanie bowiem wygaśnie bez obowiązku wynagrodzenia bankowi szkody. Czy więc warto podpisywać proponowane aneksy? Na pewno warto porządnie przeanalizować pod tym kątem umowę i Regulamin i dopiero wtedy podjąć decyzję.
Monika Kozłowska
Kommentarer